19 Kasım 2019 Salı

ÇOBAN ÇANTASI'NIN FAYDALARI VE KULLANIM ŞEKLİ

Diğer İsimler: Çıngıldaklı ot.

Latince Adı: Capsella Bursa Pastoris.

Bitki: 30-40 cm boyunda, Mart ve Ekim ayları arasında beyaz çiçekleri olan otsu bir bitkidir.

Yetiştiği Yerler: Avrupa ve Balkanlarda memleketimizde çok yayılmış bir türdür.

Kullanılışı: Toprak üstü kısımlar bitki çiçekliyken toplanır ve gölgede kurutulur. Suyla kaynatılarak içilir.

İçindeki Maddeler: Uçucu yağ, tanen, organik asitler, flavonlar ve saponin vardır.

Tıbbî Etkiler: idrar arttırıcı, damarları daraltarak kanama dindirici aynı sebeple adet kanamalarını azaltıcı ve içerdiği tanen ile kabız yapıcı etkilidir. Fakat başlıca kullanım alanı vücuttaki her türlü iç ve dış kanamalardır.

Bir bardak suya 2 çay kaşığı kuru çoban çantası atılarak 10 dk. kaynatılır. Bu karışım günde 2-4 kez içilir.

ÇOBAN ÜZÜMÜ'NÜN FAYDALARI VE KULLANIM ŞEKLİ

Latince Adı: Vaccinium Myrtillus.

Bitki: 30 cm boyunda, yeşilimsi çiçekleri, Mart Nisan aylarında açan, koyu kırmızı bezelye kadar meyvaları olan bir bitkidir.

Yetiştiği Yerler: Orta Avrupa ve Kuzey Anadolu dağları ve ormanlarında bulunmaktadır.

Kullanılışı: Meyvalar ve yapraklar olgunlaştıktan sonra kurutulur. Daha sonra suyla kaynatılıp içilir.

İçindeki Maddeler: Meyvada elma, limon ve tartar asidleri, şekerler, pektin tanen, A ve C vitamini, myrtillin denen mavi boya maddesi vardır.

Yapraklarda arbutin, tanen, hydrochinon bulunur.

Tıbbî Etkiler: Kabız yapıcı ve haricen hafif mikrop öldürücü etki vardır. Bu etkiyi kolayca bakteri içine girebilen tamamen öldüremese bile en azından büyümesini durduran mavi boya maddesinin yaptığı düşünülmektedir. Bu etki ishal tedavisinde de ek fayda sağlar.

Mavi boyanın ishal kesici ve mikrop öldürücü etkisine ilave olarakta tanen kabız yapıcı ve mikrop öldürücü, pektinde yine kabız yapıcı olarak yardım eder.

Çoban üzümü bu özellikleriyle yaz ishallerinde hatta dizanteri de şaşırtıcı olarak fayda sağlayabilmektedir. Burada önemli bir nokta ishal tedavisinde çoban üzümü suyu tatlandırılmadan içilmelidir.

Çoban üzümünün sahip olduğu etkiyi, mavi boyanın barsak çeperi hücrelerine girip bunların salgılarını azaltarak yaptığı kabul edilmiştir. Aynı zamanda ishallerde görülen bulantıyı da ortadan kaldırır. Bu sebeplerden dolayı çoban üzümü ishalde oldukça değerli bir ilaçtır.

İshalde kullanılacak çoban üzümü çayı 3 çorba kaşığı kurutulmuş çoban üzümü 0.5 It. suda 10 dk. kaynatılır ve günde 4 kez 1 bardak içilir.

Aynı sıvı ağız ve boğazın mikrobik hastalıklarında gargara olarak ta uygulanabilir.

Vaccinum Myrtillus'un ilginç bir özelliği de meyvelerin püre şekline getirilip sütle karıştırılarak yenmesiyle, ters etki göstererek ishal yapmasıdır.

Collip, 1923'te bazı bitkilerde kan şekerini düşüren hormon olan insülü-ne benzer etki gösteren maddeler buldu. Bu maddeler ağır olmayan insülün eksikliklerinde kan şekerini düşürmede etkili olabilmekte, ayrıca ağır hastalarda da kullanılacak insülün dozunu düşürebilmektedir. Çoban üzümü de bu bitkiler arasında ilk sırada sayılabilir. Bu etkiyle çoban üzümü hafif şeker hastalığı vakalarında insülin ihtiyacını karşılayabileceği gibi, orta şiddette vakalarda da, kullanılacak insülin dozunu azaltabilir.

Kan şekerini düşürücü etki için bir çay kaşığı çoban üzümü bir bardak suda kaynatılır ve gün içinde 1-kez içilir. Çok uzun süre kullanılmamalıdır, bazı maddelerin vücutta birikmesiyle zehirlenmeye sebep olabilir.

ÇÖREK OTU'NUN FAYDALARI VE KULLANIM ŞEKLİ

Diğer İsimler: Çörek otu.

Latince Adı: Nigella Sativa.

Nigella Damascena (Sam Çörek otu).

Nigella Arvensis (Kır Çörek otu).

Bitki: 30 cm yüksekliğinde, otsu, yaz aylarında mavi, yeşil renkli çiçekler açan bir bitkidir. Yol kenarları ve ekin tarlalarında rastlanır.

Yetiştiği Yerler: Çörek otu Türkiye'de Trakya ve Ege bölgelerinde ekilmektedir.

Kullanılışı: Çörek otu meyvaları tamamen olgunlaştıktan sonra toplanır ve güneşte kurutulur. Bu tohumlar daha sonra ihtiyaca göre adından da anlaşılabileceği gibi ekmek ve çöreklere lezzet verici olarak, ya da suyla kaynatılarak veya sıkılıp yağı çıkarılarak ilaç yapmak amaçlarıyla kullanılabilir.

İçindeki Maddeler: Sabit yağ, uçucu yağ, acı madde, saponinler, tanen, şekerler ve nigellin ile connigellin alkaloidleri bulunmuştur.

Tıbbî Etkiler: Acı maddesi ile iştah açar, uyarıcı, süt ve idrar arttırıcı, rahim kaslarını kasarak adet kanamasını başlatıcı olarak etkileyebilir. 40 gr. çörekotu 1 It. suda kaynatılır, günde 2-3 bardak içilir.

Çörek otu yağı latince adıyla Oleum nigella sativi'nin saç dökülmesini ve kepeği azaltıcı etkisi olduğu bildirilmektedir.

Çörekotunun nazara karşı tütsü olarak kullanması da Anadolu'da çok yaygındır.

ÇÖVEN OTU'NUN FAYDALARI VE KULLANIM ŞEKLİ

Diğer İsimler: Çöğenotu, Çevgen.

Latince Adı: Gyposphila Arrostii.

Gypsophila Bicolor.

Gypsophila Eriocalyx.

Gypsophila Perfoliata.

Gypsophila Venusta.

Bitki: Yaz aylarında beyaz veya pembe renkli çiçekler açan, kalın köklü ve otsu bir bitkidir.

Yetiştiği Yerler: Tüm Avrupa'ya yayılmış olan çöven otu'nun sadece Anadolu'da yaklaşık 50 adet türü bulunmaktadır.

Kullanılışı: ilkbaharın ilk aylarında toprak kürekle açılarak kökler çıkartılır. Yaş kökler güneşe serilerek kurutulur.

Çöven otunun tıbbî kullanımı nadirdir. Daha çok tahin helvası yapımında ve yünlü kumaşların temizlenmesinde faydalanılır.

İçindeki Maddeler: Şekerler, reçine ve saponinler taşımaktadır.

Tıbbî Etkiler: Nadiren ilaç olarak faydalanılır. İdrar ve balgam söktürücü etkileri vardır. 10 gr. bitki 1 It. suda kaynatılır sabah akşam yarım fincan içilir.

ÇUHA ÇİÇEĞİ'NİN FAYDALARI VE KULLANIM ŞEKLİ

Diğer İsimler: Ay, kulağı, Bahar Çiçeği.

Latince Adı: Primula Officinalis. Bitki: 20 cm yüksekliğinde, bahar aylarında sarımsı renkli çiçekler açan, sulak çayırları ve ormanları seven bir bitkidir.

Yetiştiği Yerler: Kırım, Orta ve Batı Avrupa ve Balkanlarda, memleketimizde ise Doğu Anadolu dağlarında yetişir.

Kullanılışı: Kökleri ve çiçekleri genellikle sonbahar ve ilkbaharda toplanarak güneşte kurutulur. Kullanılacağı zaman suyla kaynatılır.

Almanya'da koruma altında olan çuha çiçeğinin köklerini toplamak izne tabi, çiçekleri toplamak ise serbesttir.

İçindeki Maddeler: Etkili maddesi saponindlr. Ayrıca uçucu yağı flavon glikozitleri ve şekerler vardır.

Tıbbî Etkiler: Acı olan saponin sebebiyle iştah açar, mideyi tahriş ederek reflex yolla bronş salgısını arttırır. Dolayısı ile bronşit, astım gibi öksürüklü hastalıklarda göğsü yumuşatır ve balgam söktürür. 20 gr. çuha çiçeği, 10 gr. anason 10 gr. rezene, 10 gr. öksürük otu karıştırılarak bu karışımdan 2 çay kaşığı bir cezve suda kaynatılır günde 2 kez içilir. Yalnızca çuha çiçeği kullanılacaksa 40 gr bitki 1 İt. suda kaynatılır ve günde 2 bardaki çilir.

Flavon glikozitleri sebebiyle terletici, idrar söktürücü ayrıca hafif teskin edici etkisi vardır. Uyku verir.

DARIFÜLFÜL'ÜN FAYDALARI VE KULLANIM ŞEKLİ

Diğer İsimler: Uzun biber.

Latince Adı: Piper longum.

Bitki: Tırmanıcı bir bitkidir.

Yetiştiği Yerler: Doğu Hint adalarında, özellikle Sumatra'da yabani olarak yetişmekte ve yetiştirilmektedir.

Kullanılışı: 4-6 cm koni biçiminde, açık esmer renkli, yakıcı ve keskin lezzetli olan meyveleri taze veya kurutulmuş halde bahar veya ilaç olarak kullanılır..

İçindeki Maddeler: Nişasta, uçucu yağ, rezin ve piperin isimli acı madde mevcuttur.

Tıbbî Etkiler: Normalde kokusuz olan darıfülfül içerdiği uçucu yağ sebebiyle ezildiğinde güzel bir koku verir.

Bu sebeple ağız kokularını giderir, acı tadı iştah açar.

Cinsel gücü arttırdığı, idrar söktürdüğü ve gastrite iyi geldiği, barsak gazlarını giderdiği söylenmektedir. 25 gr. darıfülfül tozşeker ile karıştırılıp günde 2 kez yutulabllir. Günümüzde baharat olarak tüketilmektedir.

DENİZ KADAYIFI'NIN FAYDALARI VE KULLANIM ŞEKLİ

Latince Adı: Chondrus Crispus.

Bitki: Yosuna benzer bir bitkidir.

Yetiştiği Yerler: Adından da anlaşıldığı gibi denizlerde yetişen deniz kadayıfı Atlantik okyanusu sahillerinde bulunmaktadır. Özellikle İrlanda kıyılarında bolca rastlanır.

Kullanılışı: Denizden özel olarak toplanan bitkiler birçok defalar yıkanır ve güneşte kurutulur. Böylece sarımsıbeyaz renkli dar şeritler halinde tel kadayıfına benzer görüntü alır.

İlaç olarak ilk defa 1831'de İrlanda'da kullanılmaya başlandığı anlaşılan deniz kadayıfı bu amaç dışında ayrıca bazı şurupların berraklaştırılmasında ve yapıştırıcı madde olarak da tüketilmektedir.

İlaç olarak kullanmak üzere deniz kadayıfı önce suyla karıştırılır, bu su yarım saat ısıtılır ve elde edilen mayi tülbentten geçirilerek içime hazır hale getirilir. Mayinin kıvamı pelte gibidir.

İçindeki Maddeler: Müsilaj, karbonhidratlar ve az miktarda iyot, brom, sodyum, potasyum, magnezyum mevcuttur.

Tlbbi Etkiler: Bulundurduğu brom bileşikleri sebebi ile öksürük reflexini ortadan kaldırarak öksürüğü keser ve göğsü yumuşatır. Ayrıca ishale karşı da kullanılabilir. 20 gr. kuru deniz kadayıfı 1 It. suda kaynatılarak günde 3 bardak içilir.

Müsilajın yumuşatıcı etkisi ülserin tahriş ettiği dokularda da da fayda sağlar. Bu etkisi sebebiyle gastrit ve mide ülserinde tıbbi tedaviye yardımcı olarak kullanılabilir.