Latince Adı:Colchicum Autumnale
Bitki: Genel olarak zehirli maddeler taşıyan çiğdem sonbaharda çiçek açan yumrulu bir nebattır. 4-7 yapraklı, otsu mavimsi leylak renkli çiçeklerdir.
Yetiştiği Yerler: Bu bitki hemen hemen bütün Orta Avrupa'da, Güney Almanya ve Akdeniz bölgesinde, nemli çayırlarda kendi kendine bolca yetişir. Memleketimizde de 40 kadar türden 25 kadarı mevcuttur.
Kullanılışı: İlk ve orta çağlarda zehirli bir bitki olarak tanınan çiğdem, 17. asırdan itibaren insan sağlığı için tüketime sunulmuştur.
İlaç olarak kullanılan kısım meyvadan çıkan tohumlardır. Bitkinin geliştiği mıntıkaya göre Mayıs-Temmuz ayları arasında olgunlaşan 3 gözlü meyvalar toplanarak, içlerinden tohumları alınır ve gölgede veya çok sıcak olmayan bir yerde bezler üzerine yayılarak kurutulur.
Muhafaza sıkıca kapatılmış kutularda güneş göstermeden yapılmalıdır.
Tohumların toz haline getirilmesi zor olduğundan birkaç parçaya ayırmak suretiyle kullanılır. Kokusuz, tadı çok acı ve kazıyıcıdırlar.
Ayrıca kökleri de dilimlenerek şurup haline getirilmek suretiyle tüketilebilir. Şurup yapmak için 28 gr. kuru dilimlenmiş kök 600 mit. su içinde 48 saat çok hafif ateşte ısıtılır.
İçindeki Maddeler: Çiğdem tohumu içindeki en önemli madde kolşisin adı verilen alkaloiddir. Başta gut hastalığı olmak üzere modern tıpta da birçok ilaç terkibine alınmıştır.
Ayrıca sabit yağ, şekerler, tanen ve demekolsin isimli bir madde daha vardır.
Tıbbî Etkiler: Çiğdem tohumunun başlıca kullanım alanı, gut hastalığının ağrılı krizleridir.Çünkü bu dramatik durumun en etkili ilâcıdır. Özellikle ayak başparmağı ve ayak bileğinde şiddetli ağrı ile karakterize gut krizlerinde, eklemde acının sebebi olan kandaki akyuvarlardan laktik asid açığa çıkmasını engelleyerek, ağrı kesici etki gösterir. Kolşisinin gut hastalığında iyileştirici etkisi kriz dışında zayıftır.
Kolşisinin dahilen kullanımında idrar arttırıcı, terletici, müshil, haricen kullanımında ise ağrı kesici etkiler görülebilir. Bu etkiler için şuruptan günde 3 kez yarım çay kaşığı içilir.
Vücudda hücre bölünmesinin durdurulması da kolşisinin ilginç etkilerinden biridir. Bu sebeple kansere karşı da kullanılmış ise de, çok zehirli olduğundan yüksek dozlar kullanılamaması sebebiyle terkedilmiştir. Ancak bu etkiden siroz hastalığından karaciğerde bağ dokusu hücrelerinin artışını önlemek amacıyla günümüzde yararlanılmaktadır. Böylece karaciğerin iflası süreci uzatılabilir.
Kanlı ishal, salya akması, kusma ile karekterize kolayca zehirlenmeye sebep olabilecek derecede tehlikeli olan bitkinin karınağrısı, burun kanaması yüksek tansiyon, saç dökülmesi, kan hücrelerinin azalması gibi yan etkileri de söz konusudur. Tohumların devamlı kullanımı B12 vitaminini emilmesini engeller.
Behçet hastalığı çiğdemin kullanım alanlarından bir diğeridir.
Eczahanelerde kotşisin içeren birçok müstahzar mevcuttur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder