Candida albicans, vücudumuzdaki doğal mikrofloranın bir parçasıdır. Sindirim kanalında, ağızda ve vajinada bulunabilir. Bu mikroorganizma çoğu zaman sorun çıkarmaz, fakat aşırı derecede artması ve enfeksiyonlara neden olması mümkündür. Candida albicans, insanlarda mantar enfeksiyonlarının en yaygın nedenidir. Tür adı olan “ albicans” Latincede “beyaz” demektiir. Maya laboratuvarda kültüre alındığında beyaz renkte görünür. Pamukçuk gibi bazı enfeksiyonlarda beyaz lekeler oluşturur.
Candida albicans’ın sebep olduğu enfeksiyon türlerine ve nasıl tedavi edildiklerine daha yakından bakalım.
Candida Albicans Enfeksiyonlarının Çeşitleri
Aşağıda en sık görülen Candida enfeksiyonlarının dört tanesinin nedenlerini, belirtilerini ve tedavilerini inceleyeceğiz. Yazının devamında Candida albicansın neden olabileceği daha az yaygın olan enfeksiyonlar üzerinde duracağız.
1-Üriner Mantar Enfeksiyonu: Candida türleri üriner sistem ya da idrar yolu enfeksiyonlarından (İYE) biri olan mantarın en sık nedenidir. Candida idrar yolunun alt kısmına yerleşebilir veya bazı durumlarda böbreklere kadar ilerleyebilir.
Aşağıdakiler idrar yollarında Candida enfeksiyonu gelişme riskini artırabilir:
*Antibiyotik tedavisi almış olmak
*İdrar sondası gibi tıbbi bir cihazın takılı olması
*Şeker hastalığı
*Zayıf bir bağışıklık sistemi
Üriner Mantar Enfeksiyonu Belirtileri: Toplumda birçok kişi üriner mantar enfeksiyonu (idrar yolu enfeksiyonu) yaşasa da belirti göstermezler. Bazı kişilerde ise aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:
*İdrar yapma ihtiyacının artması
*İdrar yaparken ağrı veya yanma hissi
*Karın veya pelvik bölgede ağrı
*İdrarda kan
Üriner Mantar Enfeksiyonlarının Tedavisi: Tedavi sadece semptomları hafifletmek için önerilir. Antifungal ilaç çeşitleri kullanılır. Hastada kateter takılıysa çıkarılmalıdır.
2-Genital Mantar Enfeksiyonu: Candida albicans genital mantar enfeksiyonlarının da en yaygın sebebidir.
Normalde lactobacillus adı verilen bir bakteri türü genital bölgedeki candida miktarını kontrol altında tutar. Bununla birlikte lactobacillus seviyeleri bir şekilde değiştiğinde candida aşırı artış gösterebilir ve bir enfeksiyona neden olabilir.
Belli cinsel aktivitelerde, özellikle de oral-genital temas içerenlerde genital candida enfeksiyonu gelişebilir. Sağlıklı bireyler genital candida enfeksiyonlarına yakalanabilir ancak aşağıdaki gruplar daha yüksek risk altındadır:
*Son zamanlarda antibiyotik almış kişiler
*Diyabeti kontrol altında olmayan kişiler
*Bağışıklık sistemi baskılanmış bireyler
*Hamile kadınlar
*Oral kontraseptif alan veya hormon tedavisi görenler
Genital Mantar Enfeksiyonu Belirtileri: Genital Candida ya da mantar enfeksiyonlarının belirtileri arasında şunlar olabilir:
*Seks yaparken veya idrar yaparken yanma hissi
*Vajina içinde veya çevresinde kaşıntı veya ağrı hissi
*Kızarıklık, tahriş veya vajina çevresinde şişlik
*Sulu veya kalın ve beyaz olabilen anormal vajinal akıntı
*Vajina etrafında döküntü
*Peniste döküntü
Bir kadın vajinal candida enfeksiyonu geçiriyorsa sıklıkla eşinin cinsel organları da candida ile enfekte olabilir. Enfeksiyon asemptomatik olabilir, ancak penis başı çevresinde kaşıntılı veya yanmaya neden olan döküntüler ortaya çıkabilir.
Genital Candida Enfeksiyonu Tedavisi: Hafif veya orta şiddette olan genital Candida enfeksiyonları reçetesiz satılan veya reçeteli antifungal krem, hap veya fitillerle tedavi edilebilir. Ayrıca hastaya flukonazol gibi tek dozluk bir oral antifungal ilaç verilebilir. Daha karmaşık enfeksiyonlar için krem, hap veya merhemleri içeren daha uzun listeli bir ilaç reçetesi verilebilir.
3-Oral (Ağızda) Pamukçuk: Ağzımızın mikroflorasının normal bir parçası olmasına rağmen candida albicansın aşırı miktarda çoğalması enfeksiyonlara neden olabilir. Enfeksiyon sadece ağızla sınırlı olmayabilir. Bademciklere ve boğazın arkasına, şiddetli enfeksiyonlar yemek borusuna yayılabilir. Oral pamukçuk gelişimi için yüksek risk altında olan kişiler şunlardır:
*Antibiyotik veya kortikosteroid ilaçlar kullananlar
*Tanısı konmamış veya kontrolsüz diyabeti olanlar
*Bağışıklık sistemi baskılanmış olanlar
*Takma dişi (özellikle üstte) olanlar
Oral Pamukçuk Belirtileri: Oral pamukçukta sık görülen semptomlardan bazıları şunlardır:
*Ağızda pıhtılaşmış süt ya da çökelek görünümünde beyaz lekeler ve dokunulduğunda kanama olması
*Ağızda yanma veya ağrı hissi
*Ağzın içinde veya köşelerinde kızarıklık
*Yemek yeme veya yutma zorluğu
*Tat kaybı
*Ağzın içinde pamuk benzeri bir görüntü
Oral pamukçuk enfeksiyonu tedavi edilmezse özellikle zayıf bir bağışıklık sistemi olan kişilerde sistemik bir candida enfeksiyonuna yol açabilir.
Oral Pamukçuğun Tedavisi: Oral pamukçuk bir hap, sıvı veya pastil şeklindeki antifungal ilaçlarla tedavi edilir. Kullanılan ilaçların içinde nystatin veya clotrimazole bulunur. Daha ciddi vakalar için oral flukonazol kürü verilebilir.
4-Mukokütanöz Kandidiyazis: Candida türleri cilde, mukoza zarlarına ve tırnaklara bulaşabilir. Cilt mantar enfeksiyonlarının en sık nedeni candida albicanstır ancak diğer Candida’nın suşları da buna neden olabilir. Sıcak,nemli veya terli alanlar, mantarın gelişmesi için iyi ortamlar sağlar. Bu tür bölgelere örnek olarak koltukaltı, kasık, el ve ayak parmaklarının araları, ağzın köşeleri ve göğüs altındaki alanlardır. Candida cilt enfeksiyonuna zemin hazırlayan diğer risk faktörleri şunlardır:
*Sıkı veya sentetik iç çamaşırı giyilmesi
*İç çamaşırların hijyenik olmaması ya da nadiren değiştirilmesi
*Bebek bezlerinin seyrek değiştirilmesi
*Antibiyotik veya kortikosteroid ilaç kullanılması
*Şeker hastalığı
*Zayıflamış bir bağışıklık sistemi
Mukokütanöz Kandidiyazis Belirtileri: Candida cilt enfeksiyonunun en sık belirtisi etkilenen bölgede oluşan kırmızı döküntülerdir. Bazı durumlarda içi su toplayan kabarık lezyonlar oluşabilir. Ayrıca cilt kalınlaşabilir veya lor (çökelek) benzeri görünüme sahip olan beyaz bir madde üretebilir.
Mukokütanöz Kandidiyazis Tedavisi: Antifungal kremler genellikle cilt enfeksiyonunu temizlemek için verilir. Antifungal ilaçlar klotrimazol, mikonazol ve ekonazol gibi etken maddeler içerebilirler. Herhangi bir kaşıntı veya şişliği hafifletmeye yardımcı olması için bir steroid krem de verilebilir. İyileşme sırasında cilt kuru tutulmalıdır. Enfeksiyonun yaygın olduğu durumlarda oral flukonazol hapları reçete edilebilir.ALINTI
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder