FITIR SADAKALARINIZI (ilim talebelerine de vererek) SADAKA-İ CÂRİYE'ye ÇEVİRİNİZ Sadaka, malum olduğu üzere, geniş anlamıyla nafile olarak yapılan hayır ve hasenâtı, insan ve hayvanlara yapılan iyilik, lütuf ve ihsanları, hatta insanların gönlünü hoş eden güzel söz ve davranışları şumûlüne alır. 👉🏼Sadaka-i câriye ise, ecri-sevabı devamlı olan sadaka manasına gelir ki, vakfedilmiş sadaka ile diğer hayır ve hasenât bu mahiyettedir.

FITIR SADAKALARINIZI
(ilim talebelerine de vererek)
SADAKA-İ CÂRİYE'ye ÇEVİRİNİZ

Sadaka, malum olduğu üzere, geniş anlamıyla nafile olarak yapılan hayır ve hasenâtı, insan ve hayvanlara yapılan iyilik, lütuf ve ihsanları, hatta insanların gönlünü hoş eden güzel söz ve davranışları şumûlüne alır.

👉🏼Sadaka-i câriye ise, ecri-sevabı devamlı olan sadaka manasına gelir ki, vakfedilmiş sadaka ile diğer hayır ve hasenât bu mahiyettedir.
Bir hadis-i şerifte sürekli ecir kaynağı olan ameller şöyle belirtilmiştir:

"İnsan öldüğü zaman amel işlemesi kesilir. Ancak üç şey bundan müstesnadır:
Sadaka-i cariye, kendisinden yararlanılan ilim veya kendisine hayır dua eden sâlih çocuk."
[Dârimi, Sünen, Mukaddime, 46]

Bu hadis-i şerifte zikredilen sadaka-i câriye; mektep-medrese, hastahane, yol, köprü, çeşme, mescid, yoksullar için aş evi gibi hayır yerlerini içine alır alır.
İnsanlar bu gibi yerlerden yararlandığı sürece, bunları yaptıranlar, yapılmasına sebep olanlar, yol gösterenler ve destek olanlar, gerek sağlıklarında ve gerekse vefatlarından sonra ecir almaya devam ederler.

Faydalı bir ilim bırakan da, bu ilimden, kitaptan, keşif ve icattan toplum yararlandıkça -mü'min olmak şartıyla- sürekli olarak ecir / mükâfat alır.

Nitekim ilim, irfan ve irşatlarıyla cemiyette iyi bir çığır açanın büyük mükâfatına, kötü çığır açanın da günahına hadis-i şerifte şöyle yer verilmiştir:

"Kim iyi bir çığır açarsa, bununla amel edenlerin ecri kadar ecri bu çığırı açan alır.
Kötü bir çığır açan da, bununla amel edenlerin günahı kadar günahı yüklenir."
[Müslim, Sahih, İlim, 15; Zekât, 69; Nesâî, Sünen, Zekât, 64; İbn Mâce, Mukaddime,14; Dârimî, Mukaddime, 44; Ahmed b. Hanbel, Müsned, IV, 357, 359-361, 362]

Dine ve topluma yararlı bir çocuk yetiştirmek de, toplum bu çocuktan yararlandıkça, onun yetişmesinde katkısı bulunan anne, baba, hoca gibi kimselerin sürekli ecir almalarına bir sebeptir.

Vakfedilen gayrimenkuller de sadaka-i cariye niteliğindedir. Vakıfnâmedeki esaslara göre, hayır yönü işletildiği sürece, vakfedene ecir gelmeye devam eder.
Önceki asırlarda büyük han, hamam, medrese, dükkân ve çarşıların vakıf olarak topluma kazandırılması, mâliklerinin devamlı bir ecre nail olma istekleri vesilesiyledir.

Bu mevzuda gelen başka hadis-i şeriflerden bazıları da şöyledir:

“Yedi şey vardır ki, kul vefâtından sonra kabrindeyken de bunların ecri kendisine ulaşır: Öğrettiği ilim, akıttığı su, açtığı su kuyusu, diktiği meyve ağacı, inşâ ettiği mescid, mîras bıraktığı Mushaf-ı Şerîf, vefâtından sonra kendisi için istiğfâr edecek hayırlı evlât.” [Beyhakî, Şuab, III, 248; Heysemî, I, 167]

“Öldükten sonra kulun derecesi yükseltilir. Kul:

- “ Ey Rabbim! Bu sevap nereden geldi?» diye sorar.

Cenâb-ı Hak ona:

− “(Arkanda bıraktığın) hayırlı ve sâlih evlâdın senin için istiğfarda bulundu, duâ etti” buyurur.” [İbn Mâce, Sünen, Edeb, 1; Ahmed, Müsned, II, 509]
Halis Ece